สินค้าท้องถิ่นของไทยหลายอย่างไม่ใช่แค่ของดีประจำชุมชน แต่ยังมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่ไม่มีใครเหมือน และนี่เองคือจุดแข็งที่ทำให้สินค้าท้องถิ่นสามารถสร้างมูลค่าเพิ่มได้แบบยั่งยืน ผ่านการขึ้นทะเบียน สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ หรือ GI (Geographical Indication)
GI คืออะไร?
GI คือเครื่องหมายที่ใช้กับสินค้าที่มาจากแหล่งผลิตเฉพาะเจาะจง ออกให้โดยกรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ ซึ่งคุณภาพหรือชื่อเสียงของสินค้านั้นต้องมีความเกี่ยวข้องกับพื้นที่ผลิตจริง ๆ ทั้งจากภูมิประเทศ ภูมิอากาศ และภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สืบทอดกันมา
เรียกง่าย ๆ ว่า GI คือ “แบรนด์ประจำถิ่น” ที่ช่วยการันตีคุณภาพและแหล่งที่มาของสินค้าให้กับผู้บริโภค
ตราสัญลักษณ์ GI คืออะไร?
ตราสัญลักษณ์ GI คือเครื่องหมายที่กรมทรัพย์สินทางปัญญาออกให้กับผู้ผลิตหรือผู้ประกอบการที่ผ่านการรับรองว่า
- สินค้าผลิตจากแหล่งภูมิศาสตร์ที่ขึ้นทะเบียน
- รักษามาตรฐานตามเกณฑ์ GI
ช่วยให้ผู้บริโภคมั่นใจว่าสินค้า GI ที่ซื้อนั้นเป็น “ของแท้” แน่นอน
การขึ้นทะเบียน GI ช่วยเสริมความแข็งแกร่งให้กับชุมชนในหลายด้าน ได้แก่:
- คุ้มครองชื่อสินค้า ให้เป็นสิทธิ์เฉพาะของชุมชนที่ขึ้นทะเบียน
- เพิ่มมูลค่าสินค้า และเป็นเครื่องมือการตลาด
- รักษามาตรฐานสินค้า และภูมิปัญญาท้องถิ่น
- สร้างความเข้มแข็งให้ชุมชน และส่งเสริมความสามัคคีเพื่อพัฒนาท้องถิ่น
- สนับสนุนการท่องเที่ยวชุมชน
- สร้างความเชื่อมั่นในคุณภาพและแหล่งที่มา
- ขยายออกสู่ตลาดสากล ได้รับการสนับสนุนการจดทะเบียนในระดับต่างประเทศ
สินค้า GI มีกี่ประเภท?
ในประเทศไทย สินค้า GI ที่สามารถขึ้นทะเบียนได้มีทั้งหมด 3 ประเภท ได้แก่
1. สินค้าเกษตรกรรม เช่น ข้าว ผัก-ผลไม้ ประมง และปศุสัตว์
2. สินค้าหัตถกรรม เช่น ผ้า และหัตถกรรม
3. สินค้าอุตสาหกรรม เช่น ไวน์-สุรา และอาหาร
กรมทรัพย์สินทางปัญญาเดินหน้าผลักดัน GI ไทยสู่ตลาดโลก โดยร่วมมือกับหน่วยงานภาครัฐ เอกชน และชุมชนทั่วประเทศ เพื่อ:
- พัฒนาคุณภาพและมาตรฐานสินค้า
- ตรวจสอบแหล่งผลิตอย่างเข้มข้น
- ขยายช่องทางการตลาดทั้งออนไลน์และออฟไลน์
- เชื่อมโยง GI เข้ากับการท่องเที่ยวและบริการ
ปัจจุบันมีสินค้าไทยที่ขึ้นทะเบียน GI แล้ว 234 รายการ
สถิติสินค้า GI ไทย 10 อันดับที่มีมูลค่าการตลาดสูงสุด ประจำปีงบประมาณ 2567 ได้แก่
1. ทุเรียนหมอนทองระยอง
2. ทุเรียนหมอนทองเขาบรรบัด
3. ข้าวหอมมะลิทุ่งสัมฤทธิ์
4. ข้าวหอมมะลิพะเยา
5. ส้มโอทับทิมสยามปากพนัง
6. หอมแดงศรีสะเกษ
7. ทุเรียนสะเด็ดน้ำยะลา
8. กล้วยหอมทองปทุม
9. สับปะรดตราดสีทอง
และ 10. ส้มสายน้ำผึ้งฝาง
กรมทรัพย์สินทางปัญญาขอเชิญชวนทุกท่าน ร่วมอุดหนุนสินค้า GI ของไทย เพื่อร่วมกันอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น และเป็นส่วนหนึ่งในการสร้างเศรษฐกิจฐานรากที่ที่มั่นคงให้กับประเทศ
GI ไทยไม่ใช่แค่ของดีประจำท้องถิ่น แต่คือเรื่องราวของความภูมิใจและศักยภาพที่พร้อมส่งต่อสู่ตลาดโลก